• Giới thiệu vấn đề cần nghị luận: vai trò của lời khen trong cuộc sống.

II – Thân bài

a) Giải thích

• Lời khen: là lời ghi nhận, động viên, khích lệ tinh thần của người khác khi họ làm được điều gì đó tốt đẹp.
• Mặt trời: tỏa ra ánh sáng tươi vui, ấm áp cho vạn vật, mang lại sự sống cho muôn loài.
“Lời khen giống như mặt trời: bạn càng cho đi, mọi sự chung quanh bạn càng toà sáng”. Câu nói đã khẳng định vai trò quan trọng của lời khen trong cuộc sống – giúp cho mọi người cảm thấy hạnh phúc hơn và nỗ lực nhiều hơn.

b) Phân tích ý nghĩa của lời khen trong cuộc sống

• Lời khen có tác dụng tiếp thêm sự tự tin, tự hào cho người khác, để họ biết họ đang đi đúng hướng và nên duy trì, tiếp tục.

• Tăng sự hưng phấn, tiếp thêm động lực để người khác tiếp tục cố gắng và gặt hái nhiều thành công hơn nữa.

• Lời khen chứng tỏ việc làm của họ được quan tâm, được theo dõi. Họ sẽ cảm thấy hạnh phúc, thấy mình không đơn độc và muốn cố gắng nhiều hơn.

• Nếu sự nỗ lực và thành quả không được ghi nhận và ghi nhận kịp thời, có thể làm người ta buồn tủi, nản chí, cảm thấy sự cố gắng của mình không có giá trị hoặc trở nên tự ti và dễ buông xuôi.

• Khuyến khích những lời động viên, khen ngợi kịp thời, đúng lúc, đúng người, đúng sự việc.

c) Ví dụ

Tôi từng nghe một câu chuyện kể về một vị tướng tài ba, có khả năng lãnh đạo và chiến đấu xuất sắc. Ông thường chỉ huy các trận đánh và đều giành chiến thắng. Vì vậy, ông được tôn vinh là quốc vương của một vùng đất rộng lớn. Mặc dù ông được tung hô và khen ngợi, nhưng hiếm khi người ta khen ngợi ông thực sự. Thay vào đó, các quan lại và thần tướng xung quanh ông đều cố gắng bợ đỡ và khen ngợi ông để được nhận phần thưởng. Họ nịnh bợ và tỏ ra trung thành, mặc dù ông biết rằng họ đang nịnh bợ ông. Tuy nhiên, ông lại rất thích và tin tưởng vào những lời khen đó. Một ngày nọ, đất nước xảy ra biến cố và ông kêu gọi các thần tướng hợp sức để giải quyết tình hình nhưng tất cả đều từ chối và rời bỏ ông. Lúc ông nhận ra rằng mình đã mù quáng tin tưởng vào những lời nịnh bợ đó, đất nước đã trở thành tay kẻ khác.

d) Phản đề

• Lời khen không được giả tạo, nếu không sẽ gây ra chứng “ảo tưởng”cho người được khen. Điều đó, khiến họ không tiến bộ được, thậm chí còn chủ quan, tự mãn dễ vấp ngã, thất bại.

• Lời khen không chỉ dành cho người thành công mà còn cần cho những người dù chưa thành công nhưng đã có sự cố gắng và tiến bộ hơn chính họ của ngày hôm qua.

• Bên cạnh lời khen, cuộc sống vẫn rất cần những lời góp ý chân thành, mang tính chất xây dựng để giúp mỗi người khắc phục điểm yếu, hoàn thiện mình hơn.

e) Bài học nhận thức và hành động

– Con người có tính cách thích được khen và do đó không nên kiếm chế lời khen, tuy nhiên cũng không nên lạm dụng chúng.

– Để sử dụng lời khen một cách hiệu quả, chúng ta nên học cách khen một cách chân thành và thông minh, và xem lời khen như một món quà quý giá trong cuộc sống.

Tuy nhiên, chúng ta cũng nên tỉnh táo và cảnh giác khi nhận lời khen, để tránh hiểu nhầm hoặc bị ảo tưởng về bản thân.

III – Kết bài

• Bài học: Đừng tiết kiệm lời khen nhưng cũng đừng lạm dụng và nói những lời khen sáo rỗng; người nghe cần biết phân biệt đâu là lời khen thật, đâu là những lời sáo rỗng.

• Liên hệ bản thân.

Bài văn tham khảo 1

Một xã hội tiên tiến như hiện nay được con người tạo ra dựa trên nhiều yếu tố khác nhau từ kinh tế chính trị đến văn hóa, tình cảm. Động lực để con người phát triển hơn chính là khen đúng lúc và chê đúng chỗ. “Lời khen giống như mặt trời, bạn càng cho đi, mọi sự chung quanh bạn càng toà sáng”. Khen là những lời ca ngợi, tán dương con người khi người đó làm được việc tốt hoặc tạo được thành quả cho bản thân, gia đình, xã hội… để khiến cho con người có động lực làm nhiều việc có ý nghĩa hơn nữa. Còn chê là những lời phê phán, chỉ trích, góp ý khi con người làm sai, làm chưa tốt, chưa đúng công việc, nhiệm vụ mình được giao. Đôi khi chê còn mang nghĩa tiêu cực là việc miệt thị người khác. Trong cuộc sống ai rồi cũng sẽ nhận được những lời khen và những lời chê, chúng ta cần biết lắng nghe có chọn lọc và sửa đổi để khiến bản thân mình tiến bộ hơn, tốt đẹp hơn từng ngày. Hãy biến những lời khen và chê thành động lực để vươn lên trong cuộc sống, lấy lời khen làm động lực và lấy lời chê làm bài học. Không phải lời khen nào cũng tốt, không phải lời chê nào cũng xấu, việc mỗi người nhận thức được đâu là tốt cho mình sẽ khiến chúng ta trưởng thành hơn. Mỗi con người cần lắng nghe có chọn lọc những lời khen và chê. Học sinh chúng ta cũng cần rèn luyện cho bản thân mình, nói lời khen đúng lúc đúng chỗ để thúc đẩy người khác cũng như chê trách, góp ý cho người khác thẳng thắn và đúng đắn để cùng nhau tiến bộ hơn. Chúng ta chỉ được sống một lần, hãy sống thật tốt, tiếp thu ý kiến của người khác để hoàn thiện bản thân cũng như trở thành một công dân có ích cho nước nhà.

Bài văn tham khảo 2

“Lời khen giống như mặt trời, bạn càng cho đi, mọi sự chung quanh bạn càng toà sáng”. Trong cuộc đời người, ai cũng muốn bản thân được công nhận, tán dương. Thế nhưng, khen – chê cũng cần phải đúng cách và tiếp nhận sự khen – chê bằng sự tỉnh táo của cả đầu óc và con tim.

Lời khen ngợi là lời công nhận, ngợi ca, tán thưởng, khâm phục, là lời ghi nhận, động viên, khích lệ tinh thần của người khác khi họ làm được điều gì đó tốt đẹp.

Lời khen ngợi chân thành là lời khen chân tình thật lòng, lời khen đúng chỗ, đúng lúc xuất phát từ sự thực với động cơ lành lạnh. Lời khen ngợi, tiếp thêm sự tự tin, tự hào cho người khác, để họ biết họ đang đi đúng hướng và nên duy trì, tiếp tục. Tăng sự hưng phấn, tiếp thêm động lực để người khác tiếp tục cố gắng và gặt hái nhiều thành công hơn nữa.

Lời khen chân thành như thứ thuốc thần dược tạo nên sức mạnh, thắp sáng niềm tin khiến điều hay của người được khen trở thành điều hay của mọi người, nó làm cho cuộc sống tốt đẹp hơn. Nó chính là quà tặng cuộc sống. Nó chứng tỏ việc làm của họ được quan tâm, được theo dõi. Họ sẽ cảm thấy hạnh phúc, thấy mình không đơn độc và muốn cố gắng nhiều hơn.

Nếu sự nỗ lực và thành quả không được công nhận và ghi nhận kịp thời, có thể làm người ta buồn tủi, nản chí, cảm thấy sự cố gắng của mình không có giá trị hoặc trở nên tự ti và dễ buông xuôi.

Lời khen ngợi giả dối là lời khen ẩn chứa mưa đồ (tán thưởng quá lời, xã giao lấy lòng, tâng bốc nịnh bợ…) xuất phát từ cái nhìn hiện thực không chính xác hoặc từ động cơ không lành mạnh.

Lời khen giả dối sẽ gây ra chứng “ảo tưởng” cho người được khen. Điều đó khiến họ không tiến bộ được, thậm chí còn chủ quan, tự mãn dễ vấp ngã, thất bại.

Lời khen chỉ để tâng bốc, tung hô rất nguy hại, nó mang đến áp lực cho người được khen hoặc làm họ ngộ nhận, ảo tưởng để rồi biến mình thành kẻ khác. Nó hủy hoại những giá trị cuộc sống, phá vỡ mối quan hệ tốt đẹp của con người.

Tâm lý của con người là rất thích được khen ngợi hơn là chê bai. Bởi vậy không nên tiết kiệm lời khen nhưng cũng không được lạm dụng lời khen.

Lời khen chẳng tốn một xu nhưng nhiều người sẵn sàng trả giá cao cho nó. Hãy học cách khen ngợi chân thành và thông minh. Hãy sử dụng lời khen như món quà cuộc sống. Đồng thời, hãy tỉnh táo, cảnh giác khi đón nhận lời khen.

Hãy động viên, khen ngợi kịp thời, đúng lúc, đúng người, đúng sự việc. Bên cạnh lời khen, cuộc sống vẫn rất cần những lời góp ý chân thành, mang tính chất xây dựng để giúp mỗi người khắc phục điểm yếu, hoàn thiện mình hơn.